Billie Eilish’ nieuwe album gaat over hoogte- en dieptepunten van een wereldster (2024)

Leeslijst

Descartes klonk niet eerder zo verleidelijk als in de versie die Billie Eilish hem nu gunt. Een van de zestien nummers op haar nieuwe album heet ‘Therefore I Am’, en je kunt de acht keer herhaalde regel ‘I think therefore I am’ beschouwen als een sleutelzin: de pijler waarop het 19-jarige idool zich in dit oververhitte internet-tijdperk staande houdt.

Happier Than Ever noemde de Amerikaanse Eilish dit tweede album en de titel wekt meteen verwarring. In de duistere, met gothicsymbolen – tarantula’s, zwarte tranen – beladen wereld die Eilish haar aanhang tot nog toe presenteerde, klinkt dit onverwacht zoetsappig. Maar Eilish is niet uitslúítend happy. En dat mogen we weten. In de zestien nieuwe liedjes wordt de luisteraar langs vele hoogte- en dieptepunten uit het leven van een wereldster geleid.

Haar debuutalbum, When We All Fall Asleep, Where Do We Go?, maakte ze als zeventienjarige in de kamer van haar broer, de songschrijver/producer Finneas. Het tweede maakte ze eveneens in de kamer van haar broer. Maar intussen zijn Billie en Finneas internationale idolen. Die populariteit was verrassend. Want hun muziek is niet lichtvoetig en herkenbaar, maar duister en eigenzinnig. Daardoor was Eilish’ doorbraak eerder te vergelijken met die van Nirvana dan van Justin Bieber.

Dus ik ben

De muziek op Happier Than Ever is een fractie opgewekter dan op het debuut. Finneas gebruikt nog steeds voornamelijk elektronica voor de begeleiding: omfloerste beats en schuifelende akkoorden vloeien organisch samen, nooit nadrukkelijk of pretentieus. Hij benut stijlmiddelen uit de house, op een subtiele manier; hij benut ritmes uit hiphop, maar minimalistisch.

Het sobere ‘Your Power’ wordt omlijst door slechts een gedempte akoestische gitaar, dat door de nauwkeurige galm toch groots klinkt. Het fantastische ‘NDA’ ontwikkelt zich van een intro met tikkende beats tot een dance-symfonie waarin zweverige synthesizers en knallende zweepslagen elkaar afwisselen. Eilish’ uitroepen werden krakerig vervormd en klinken beklemmend; de hier bezongen liefde verliep niet soepel. ‘NDA’ loopt over in het al even prikkelende ‘Therefore I Am’.

Daarna is het voorbij met de lol. In het slotstuk ‘Male Fantasy’ klinkt Eilish gekweld, en het titelnummer ‘Happier Than Ever’ blijkt het hoogtepunt van mismoedigheid: wat sober begon, eindigt met een headbangend ritme, overstuurde gitaar en paniekerig gekrijs, terwijl de pijnlijke ervaringen langsflitsen: verlating, miskenning, mislukte liefde, gebroken beloftes. ‘I could talk about every time/ That you showed up on time/ But I’d have an empty line ‘cause you never did’, zingt ze droogjes.

Bodyshaming

Op het debuut figureerden nog monsters (onder het bed) en moordenaars, er werd gehint naar zelfmoordgedachten. Die motieven zijn nu verdwenen. Haar nieuwe teksten zijn doordacht, speels en grappig tegelijk. De woorden worden niet in schema’s geduwd, bij Eilish rijmt ‘wanna’ op ‘trauma’, en ‘future’ op ‘meet her’.

De dichterlijke inzichten volgen elkaar snel op, als ze zingt over de kwesties die een 19-jarig idool bezighouden – wat deels samenvalt met die van andere 19-jarigen. Zo heeft Billie nu haar rijbewijs, blijkt uit de overpeinzingen die ze heeft ‘behind the wheel’, en gaat ze laat naar bed: ‘I haven’t slept since Sunday’. Ze doet haar best om zich verantwoordelijk te gedragen (‘I’m getting older/ I’ve got more on my shoulders’), al gaat dat niet vanzelf: ‘I sure have a knack/ For seeing life more like a child’.

Maar een belangrijk deel van de teksten gaat over haar eigen, uitzonderlijke situatie: als wereldster die overal wordt gefotografeerd en voortdurend becommentarieerd op social media.

Dat die aandacht soms zwaar valt, blijkt uit regels als ‘Maybe I should think about a new career/ Somewhere in Kauai where I can disappear’. De woorden ‘Things I once enjoyed/ Just keep me employed now’ echoën op onbehaaglijke manier de grauwe opmerkingen van Kurt Cobain, over de druk van het sterrendom, en hoe hij het plezier in optreden was verloren.

Maar Eilish vecht terug. Strijdbaarheid spreekt uit het spoken word-achtige ‘Not My Responsibility’, waarin iedere zin raak is: weg met body shaming, weg met de oordelen, weg met de haat - maar dan genuanceerd verwoord. ‘Would you like me to be smaller, weaker, softer, taller?’,vraagt ze. ‘Do my shoulders provoke you? Does my chest?’ Om te concluderen dat het niet zou uitmaken, wat ze ook doet of aantrekt, altijd zal iemand haar veroordelen, ‘You still judge’. Maar dan heeft ze de belangrijkste vragen al afgevuurd: ‘Do you know me? Really know me?’.

Ze zingt nu op klare toon. Eilish’ eerder nogal omfloerste stem, die de woorden dromerig aan elkaar laste, werd uitgebreid met prachtige hoge krullen, en soms een krachtige uithaal. Dankzij deze verrijkingen is Happier Than Ever een wervelstorm van klank, zang en betekenis.